O prawosławnych

Cerkownoje obrazowanie przyszło z kijowa(wywodziło się z konfliktów między praw.,a kat.-1596).podstawa dla nauki teologii był Arystoteles w inter.tomasza z a.Wpływ niem.fil.idealistycznej -ukształtował ros.sposób myślenia.(też w semin-Sidoński i Władysławlew wykładali ją na uniw. W pt, Jurkiewicz i Troicki w Moskwie, Michniewicz w liceum w Odessie).Tradycja relig-fil idealizmu w sem.dwa źródła-fil dążenie do wiedzy i pyt o istotę wiary.rodowód duchowy miało także liubomudrie.jego II zaaniem była krytyka wiary i teologii-straszne,bo zrodziło się w sem!atak młodych-reakcja obronna prof-uwspółcześnianie charakteru dogmatów wiary.w ros.teoogię weszły dwa kierunki-hist i fil.zj świeckich teologów (sołowjow-połączenie el.kat i praw na bazia fil, napisać na nowo dogmaty wiary chrzeć w kategoriach współ.mu fil, św.sofia, chomiakow) i duchownych filozofów.sposób myślenia Sołowjowa wszedł do tradycji myś teol.obok niego tradycja ortodoksyjna.nowy język w teologii.wpowadziła go nowa szkoła myslenia teolg.XIXw-przepaśc między ludem,a int.myśl świecka teol.coraz bardziej rozwjała się z C. Ortodok., była przesiąknięta fil.myślą zach.
Polityka państwa wobec cerkwii-XIX c. Nie odgrywa żadnej roli-wpływ mieli starcy i wielcy proboszczowie-Joann kronsztadzki.C państwowa.imperium ros w XIX opiekunem i obrońcą świętego prawosławiaza alekI gruzja przeszła w ręce rosji.1821-powst greckie(turcy powiesili praw.patriar.)1827 pokój w Adrianopolu-Gr-niepodległość-opieka państw europ.Serbia-autonomia, Mołdawia i wołoszczyzna też.wobec własnej C.rosja nie prowadziła łagodnej polityki.za alekI-ober.i min.duch.deł-ks a. golicyn(zarządzał wszystkimi wyznaniami w R.)sam nie praktykował.I dekrety cara wobec C. human.:1801zniósł kary cielesne wobec duch.,1802-pozwoił duch. Kupować ziemię, 1821-zabronił brać do wojska synów duch(Elżbieta),1823-zwiększył 2-krotnie zarobki duch i założył fundusz emeryt.czasy alekI-moda na katol.wielu fr emeigrantów(poseł sardynii-joseph de maistre, ks a.czartoryski..katII udzieliła schronienia jezuitom-1773, w pt założyli szkołę.za alekI-wyruszali z misjami na syberię, do astrachania,saratowa, symferopola.w połocku mieli kolegium-przekształcone w ak.dorobili się majątku.C. Protestowała przeciwko ich działalności misyjnej i oskarżała o prozelityzm.1815-zabroniono im pobytu w pt, 1820-wyrzucono ich z R, skonfisowano majątek(3 mln.)Normalizacja polotyki wobec starob.-swoboda wyznania,ale nie mogli prowadzić działal.isyjnej(ine wyznania też-musieli przysięgać wierność monarchii iuznać wyższość C.)1814-zniesiono patrirchat gruziński-egzarchat.(z powodu braku patr.moskwy pattr.Gruzji był najwyższy w R. Co ją drażniło).Aleks.SZyszkow-I świecki przedstawiciel konser.C.opozycyjnej wobec władzy.razem z arakczajewem przekonali cara,że należy odwołać Golicyna z funkcji.Mik.I zlikwidował tow.biblijne(protest.charakt).w pocz.XIX problem katechizmu.Aleks.Irozwinął scholastykę w szkołach duch i wprowadził naukę religiiw szkołach świeckich.katechizmy są wynikiem reformacji(kat.w starciu z prot musili określić swoje dogmaty wiary).w praw.tradycji kat.nie były potrzebnealekI uznał,ze kat są potrzebne.napisał go Filaret ale nie spodbał się ober.wolał kat.piotra mohyły,pisany z chęcią wygładzenia różnic między kat,a praw.
Połomniczestwo(stranniczestwo) W tradycji chrześ.pie zaczęło się IVw.św Helena udała się do Jerozolimy w poszukiwaniu krzyża Chrystusa. Wytworzyła się kultura pielgrzymek (strój, trasa, itp.). W XIX wieku pielgrzymki w Rosji były masowym zjawiskiem; oznaka pobożności; przekonanie o konieczności trudow radi Boga. Pielgrzymowano z prośbą i podzięką za łaski. W Rosji-od chrztu. W XII ks Jewfosimija Połockaja (1177 rok).”Chożdienie i humena daniła w Ijeruzalem”. (opis pielgrzymki śred). Ubiór pielgrzymka: duży kapelusz, płaszcz kaligi( przejęli od greków);wiersz duchowny „Sorok sorokow kalikow” (ludowa nazwa pielgrzyma). Inna nazwa – pielegrim (od słowa palma pochodzi połomnik). Ros pielgrzymi wyruszali wII, aby zdążyć na Wielkanoc. Biskupi rusi kijwskiej chcieli powstrzymać ludzi przed masowymi pielgrzymkami po najeździe tatarów. Woleli aby jechał przedstawiciel. Pielgrzymki utrudnił upadek Konstantynopola w 1453. Ruś stała się jedynym wolnym krajem prawdziwej wiary. ludzie zaczęli szukać świętego miejsca w swojej ojczyźnie. Był to czas zakładania wielu klasztorów (uczniowie Sergiusza z rodneża zakładali klasztory za Wołgą).Sergiusz założył ławrę troicko – sergiejowską(Sergiusz pielgrzymował w swojej duszy więc nie musiał odbyć pielgrzymki -kontemplacja to też sposób podróżowania). XV-XVII wiek – pielgrzymowanie po terenie Rusi i połomnicziestwo duchownoje. XVII wiek – wewnętrzny podział cerkwi na skutek reform Nikona. Wielu staroobrzędowców uznało pielgrzymowanie za poszukiwanie miasta Kitież XIX wiek – nadzieja na oswobodzenie Palestyny. W 1847 założono Rosyjską Misję Duchową w której przebywali pielgrzymi. Działalność misyjna z przerwami – wojn ros- tur, Iw św. W 1920 dostała się pod jurysdykcję ros C na obczyźni. W XIX wieku rząd zachęcał ludnoćć do pielgrzymek i pomagał w ich organizacji. Nadal trwały pielgrzymki wewnątrz kraju. Przed wyruszeniem do Palestyny odwiedzano ławrę w Kijowie. Strannoprijnstwo – obyczaj mówiący, że należy ugościć pielgrzyma. Potem wokół wielkich klasztorów powstały „hotele”. Rosjanie pielgrzymowali do Barii (relikwie św. Mikołaja, zazwyczaj w drodze Palestyny). Misja w Palestynie budowała dla pielgrzymów hotele w drodze do Barii. Istnieje wiele dokumentów świadczących o XIX w piel (księgi hotelowe, dokumenty państwowe o wydaniu paszportów, dzienniki pielgrzymów). Rodziny chłopskie i kupieckie bardzo starały się by ich przedstawiciele mogli odwiedzić Palestynę. Palestyna -ziemia obiecana przepełniona duchem bożym. Pielgrzym napełniał się owym duchem i cieszył się w rodzinie i wsi ogromnych szacunkiem.inny cel -Góra Atos. Liczne dok- prośby o pozwolenie na odbycie pielgrzymki. Do 1821 roku 200 pielgrzymów na rok Do k’50 800. Od 1865 w Palestynie budowano tzw. podworia, czyli swego rodzaju filie dużych klasztorów. W ich pokojach gościnnych rejestrowali się rosyjscy pielgrzymi. W 1865 pielgrzymów w Jerozolimie było 869, 1875 rok – 1100, 1885 – 2700, 1895 – 4850, 1890 – 6100. 75,6 tyś w różnych latach. Napływ pielgrzymów był różny w różnych latach. Przeszkadzały wojny, epidemie, nieurodzaje. Jednak z każdym rokiem poprawiały się warunki pielgrzymki. W latach 80′ otwarto parostatkową trasę Odessa – Hajfa. Bilety bardzo tanie, dla chłopów dodatkowo duże zniżki. W 1882 założono cesarskie pielgrzymkowe palestyńskie towarzystwo- wydawało książki i pisma (strannik, ruski połomnik, duszje-polieznoje, cztjenie). W 1885 towarzystwo wprowadziło zniżkę kolejową dla pielg. W 1914 do Palestyny wyjechało 12 tyś. osób;wiele kobiet (65% ). 1895 – 1899 – w Palestynie przebywało 20100 rosyjskich bogomolcjew, z czego 18500 stanowili chłopi. Pielgrzymowanie- domen lud. Chłop musiał zdobyc krugowuju poruku od rodziny i sąsiadów, że nie zostawił bliskich i gospodarstwa bez opieki. Wielu pielgrzymów było wdowami lub wdowcami. średnia wieku powyzej50 lat. Pielgrzym musiał też zdobyć zaświadczenie swojego kapłana o swojej pobożnożci.Ietap – podróż kolej do Kijowa -Odessy,m.czarne-Hajfa- Jerozolima. 98% korzystało z trasy Odessa – Hajfa. Pielgrzym posiadał połomniczneskuju kniżku, w której notowano trasę i miejsca noclegu( upoważniała do zniżek). Cel- przybycie w W Czwartek do J. IIpotok – mniej popularny – przybywał na B N, a często zostawał do Wielkanocy (w tym czasie odwiedzano Betlejem, Nazaret i Górę Synaj, Jordan, czasem Górę Atos). W Klasztornych sklepikach można było kupić rosyjskie jedzenie. Casrkie towarzystwo pielgrzymek finansowało pobyt pielgrzymów(19,5 rubla za każdego, pozostałe 5,5 -pielgrzym). W 1864 zbudowano w Palestynie sobór św trójcy w pobliżu świątyni zmartwychwstania pańskiego, gdzie odprawiano mszę w starocerkiewno stcersł. Po upadku komunizmu straniczestwo odżyło. Pielg do miejsc, gdzie zburzone przez bolszewików cerkwie i do Palestyny.
XIX w, AleksI zmarł w 1825-legenda, że car zostawił tron i został pustelnikiem Kozmiczjem na Syberii. na tron wstąpił MikI.uznał, że musi stłumić wszelkimi sposobami pozostałości powstania dekabrystów. Jego panowanie to czas wojen z Persją (1826 – 1828). Zwycięstwo Rosji, która umocniła swoje panowanie na Kaukazie. Był to też czas masonerii. W 1823 zdjęto zakaz działalnoci masonów. Powstało 200 lóż (5 tys członków – ks Konstanty, Spierański, Bakendorff,dekabryści, wielu oficerów). W 1826 Mik znów zakazał działalności lóż, a w 1845 nakaz zniszczyć masońską lit. MikI podwyższył zarobki i powiększył majatek cerkwi, a także jej pozycję w państwie. Starał się oczyścić cerkiew z leniwych i niemoralnych popów, których brano do wojska. Najświętszy synod wszedł w skład odpowiednich ministerstw. Pierwszym oberprokuratorem za Mikołaja był Siemion Nieczajew. Po 1825 próbował rozprzestrzenić prawosławie w Polsce. Niezbyt dobrze odnosił się do hierarchów cerkiewnych. Kolejny oberprokuror – Hr Nik Protasow – zrewidował wszystkie diecezje, walczył z korupcją, wprowadzał dyscyplinę. Za jego czasów cerkiew otrzymała swobodę od urzędników państwowych. Problem staroobrzędowców i unitów. Duża część diecezji unickich znalazła się w Rosji. Mik I nie lubi wolnomylicielstwa i sekciarstwa, więc nie znosił staroobrzędowców. W l’ 30 wielu duchownych przechodziło do staroobrzędowców. Car obawiał się tego, co staroobrzędowcy mysleli o oficjalnej cerkwi i władzy. Staroobrzędowcy byli pod surowym nadzorem. Wszystkich, którzy przechodzili na stary obrzęd, zsyłano do klasztorów. Częste procesy – w lata 1847-52, 26 tyś. staroobrzędowców było sądzonych. W 1853 państwowa akcja pacyfikacji staroobrzędowców i nawracanie ich na prawosławie. Młodzi ludzie fascynowali się starym obrzędem, żyli wśród nich i opisywali. Np. K???r – student, który zbierał materiały do pracy naukowej – policzył, że w centralnych guberniach było 50% staroobrzędowców. Oficjalna statystyka mówiła o 15%. Uznał, że staroobrzędowcy mogą być podstawą ustroju socjalistycznego w Rosji. Udał się do Turcji, gdzie żyło wielu staroobrzędowców, i rozpoczął socjalistyczną propagandę – poniósł klęskę. Aksakow,, Mielnik, Pieczerski, Samarin i Nadjeżdin też badali staroobrzędowców. W seminariach kształcono misjonarzy do pracy ze staroobrzędowcami. Unici: po rozbiorach polski wielu unitów znalazło się w Rosji. Około 2 mln. Unitów od razu przyjęło prawosławie, pozostałe 2 mln. Trzymało się wiary. Kat II wprowadziła swobodę wyznania. Paweł I zostawił tylko dwie diecezje unickie. 1804 rok centralna rimo-katoliczeskaja kolegia, w której też był udział unicki. Pierwsze próby przeniesienia unitów do cerkwi prawosławnej za Aleks I. Wtedy unici się zbuntowali i 50 tyś. Przeszło na katolicyzm. W Rosji Unię Brzeską uważano za czysto polityczną i błędną. MikI po powst dekab przystąpił do likwidacji koś unickiego przy pomocy biskupa Józefa Siemaszko i ober Protasowa. Pod wpływem katolicyzmu cerkwie unickie nie miały ikonostasów, teraz je instalowano. Obrządek oczyszczano z wszelkich katolickich wpływów. Wprowadzono prawosławne mszały. Zakazano dzieciom unickim chodzić do katolickich szkół. Zamknięto duchowne szkoły unickie i zastąpiono jest prawosławnymi seminariami. Zamknięto unickie klasztory. 21 marca 1839 roku car oficjalnie zlikwidował kościół unicki na terytorium Rosji z wyjątkiem diecezji Chełmskiej. Do Cerkwi prawosławnej przyłączono 1800 unickich prichodow. Po stłumieniu powsI zlikwidowano też diecezję chełmską. MikI jakoIcar nawiązał stosunki z Watykanem. W 1845 roku przebywał w Rzymie. W 1847 podpisano konkordat. W Rosji powstała katolicka diecezja w Terespolu, a w Petersburgu otwarto katolickšąakademię duchowną. W 1867 roku Rosja zerwała konkordat, a w 1882 znów go podpisano. W Korsuniu zbudowano wielki sobór katolicki za Mikołaja I. W 1867 Watykan ogłosił błogosławionym Józefata Kuncewicza (zabity przez prawosławnych pierwszy unicki biskup Połocka). Cerkiew w przede dniu rewolucji: 1825 – do rosyjskie jurysdykcji prawosławnej przyłączono polskie diecezje prawosławne 1831 – ławra unicka w poczajewie zostaje ogłoszona prawosławną. 1851 – ustawienie jeparchi koruńskiej, na Krymie stawia się świątynie chrz; 1888 – 900lecie chrztu Rosji 1909 – w program seminariów wprowadzono przedmiot Krytyka Socjalizmu; l’ 70′ XIX wieku – to czasu nastrojów radykalnych zwłaszcza wśród młodzieży. Reformy AlekII zaogniły sytuację. Wielu radykałów było uczniami seminariów, nihilistami, ateistami, czytali rewolucyjną literaturę. Innokjentij (wienjaminow) metropolita moskbadał tę sprawę i pisał, że seminarium psuje ludzi. Rewizje w seminarium ujawniły rozluźnienie religijności i dyscypliny. W 1881 roku (AlekIII) ustanowiono komisję, sprawdzano regulaminy, program profesorów. W rezultacie zlikwidowano autonomię duchownych szkół. Rektorami mogli być tylko uczeni mnisi. Profesorów mianowali metropolici i biskupi. 1884 – reforma programów, ograniczono kursy filozofii i matematyki, rozszerzono literaturę rosyjską i j.klasyczne. Z bibliotek usunięto książki Dobrolubowa, Pisarjewa, Sałtykowa- Szczedrina i Niekrasowa. Jednak to nie powstrzymało rewolucyjnych nastrojów. W seminariach nielegalne organizacje socjalistyczne. W 1905 miał miejsce masowy udział seminarzystów w rewolucji. Naczelnyje szkoły – istniały4typy: gosudarstwiennyje, cerkownyje, ziemskie, krystianskie. Liczba szkół chłopskich ciągle rosła – były bardzo tanie, chłopi sami je budowali. Kiedy oberprokutorem został Pobiedanoscew zaczął popierać szkoły cerkiewne, co krytykowały liberalne dzienniki, które popierały szkoły świeckie( Szkoły cerkiewne mają starą kadrę, przestarzałe programy. Nie zauważali, że w szkołach średnich uczyło wielu narodników). Rewolucjonistów wychowywały szkoły. Alek III był ortodoksyjnie prawosławny. Naradzał się ze starcami. Zbudował cerkiew Chrystusa Zbawiciela i Sobór św. Izaaka. Pobiedonoscew Konstanty- oberprokuror wykształcony, napisał podręcznik prawa dla studentów. Wykładał prawo carskim dzieciom. W 1868 został senatorem i do śmierci Alek II miał poglądy liberalne. Autor Manifestu Aleksandra III, który utrzymywał samodzierżawie; próbował uczynić cerkiew fundamentem do odrodzenia samodzierżawia, ale cerkiew nie miała na to ochoty. Odsunął od władzy święty synod, był krytykiem ówczesnej kultury rosyjskiej, chciał nasycić prawosławnymi treściami ros kulturę. Zabronił przedstawień teatralnych w wielkim poście i muzyki na pogrzebach. Uważał, że biskupi powinni często zmieniać diecezje. Odrestaurował i otworzył wiele klasztorów i świątyń (1881 – 1884 co roku otwierał 250 nowych cerkwi i 10 klasztorów). Wprowadził wiele uroczystości państwowych 1000śœmierci Cyryla i Metodego). 50 lat od śmierci Sergiusza z Rodoneża,100 prawosławia w Ameryce Północnej. Bractwa Błagotworitielnosti. przerwał liberalne reformy szkolne, powiększył liczbę początkowych szkół duchownych. Postarał się aby najlepsi absolwenci mieli dostęp do gimnazjum i uniwersytetu. Otworzył seminarzystom drogę na uniwersytety licząc że wpłyną na świecką młodzież, lecz tu się pomylił. Polepszył materialną sytuację duchowieństwa. Metropolita Antoni (chrapowicki) – zwrócił uwagę na to, że duchowni powinni być jak dawniej kształceni w Klasztorach. Pobiedonostew poniósł porażkę walcząc z inteligencją. Potępiał także szukanie Boga poza cerkwiš, dyskusji w akademiach duchownych. Niedowierzał tzw. cerkiewnym myślicielom. Nie udało mu się zamknąć fil – relig dyskusji w pt biskupa Siergieja Starogorockiego. Zabronił jednak publikować tych dyskusji. Walczył z ówczesną ideą odrodzenia cerkiewnego soboru. Znów wynikła sprawa staroobrzędwoców. Uwolnienie chłopów w 1861 spowodowało, że wielu chłopów przeszło na staroobrzęd. Od 1905 roku carskim ukazem cerkiew staroobrzędowa została prawnie uznana. Bogaci staroobrzędowcy (tietriakowowie, mrozowowowie, mamontonowie stali się mecenasami tradycyjnej kultury rosyjskiej – popowców było około 4 mln.). W 1913 oficjalnie uznano duchowieństwo starego obrzędu. Można było oficjalnie budować cerkwie i soboty. Bogaci staroobrzędowcy potem wspierali pieniędzmi rewolucję. Bogoiskatielstwo inteligencji: Pod koniec XIX wieku socjalistyczny materializm w intelektualnym planie wyczerpał się. Wielu inteligentów zwróciło się ponownie w stronę religii. W latach 40′ XIX wieku słowianofile byli tymi inteligentami, którzy zwrócili się ku prawosławiu. Jednak nie cieszyli się oni popularnością z powodu swojego antyzachodniego nastawienia. Młodzi zwracali się ku materializmowi i marksizmowi. Potem znów zwracano się ku religii, uznając że zniesieni krzywdy i niesprawiedliwości jest możliwe tylko w chrześcijaństwie (sołowiow frank bułgakow i łoskij).