Włodzimierz Malinowski – uczniowie powinni mieć poczucie, że są wolnymi ludźmi, cnota, przyjaźń, oświecenie; kryteria oceny ludzi – pożytek, jaki ta osoba przynosi społeczeństwu, poszanowanie słowa, miłość do ludzi
Program liceum (do 1836)
– 3 lata – studiowanie języków (ros, łac., niem., franc.) + matematyka, retoryka, historia, geografia
– 3 lata – fizyka, historia, literatura + języki
Elitarny charakter liceum przejawiał się w przywilejach absolwentów
6. 11. EDUKACJA DOMOWA
• problem guwernerów – niski poziom, najczęściej cudzoziemcy (Niemcy, uczyli głównie czytani, pisania, j. obcych, etyki, obyczajów, dbali o tężyznę fizyczną)
• 1725 – obowiązek pobierania przez dzieci szlachty nauk czytania i pisania
• nakaz edukacji domowej – wielu nauczycieli, często niewykwalifikowanych
• tendencja do izolowania dzieci od świata dorosłych, bo:
– dziecko będzie bezkrytycznie małpować dorosłych
– u dziecka może pojawić się zafałszowany obraz rzeczywistości
• gruntowna edukacja często schodziła na dalszy plan
• lata 30. i 40. XVIII wieku – za carycy Anny – kontrola edukacji domowej, kary za zatrudnianie nauczycieli bez certyfikatów, konfiskata majątków
• za Elżbiety Pietrowy kary sporadyczne
• co wykazały kontrole:
– uczono bez programu nauczania
– w programach brakuje podstawowych przedmiotów
– uczniowie nie znają nawet ros.
– brak kadr wychowawców
• 1757 – ukaz regulujący zasady przyjmowania guwernerów (musieli zdać egzamin i otrzymać certyfikat Akademii Nauk lub Uniw. Moskiewskiego); nauczyciele bez papierów – ekstradycja; z egzaminu zwolnieni absolwenci seminariów i uniwersytetów
• XIX – chciano znacjonalizować system edukacji domowej
• 1804 – nakaz nauki w języki ros., guwerner mógł uczyć tylko tych przedmiotów, w których się specjalizował
• po kampanii napoleońskiej -> Rosja zalana przez falę uciekinierów, którzy w tajemnicy zostawali guwernerami
• 1870 – guwernerzy powołali organizację „Moskowskoje obszestwo wospitatielnic i uczitielnic” – opieka dla guwernerów, mieszkania, biblioteki, ośrodki dla emerytowanych guwernerów
• czasopisma: 1862 – Guwiernantka
1890 – Wiestnik wospitatielia – tu krytyczny artykuł o guwernerach-cudzoziemcach
System edukacji domowej przyniósł korzyści:
– pojawiła się warstwa szlachty i arystokracji dwujęzyczna
– ros. szlachta miała możliwość śledzenia najnowszej europejskiej myśli, kultury, wydarzeń
– powstała grupa ludzi wykształconych, którzy swobodnie mogli czuć się na europejskich salonach
EKSPERYMENT PEDAGOGICZNY LWA TOŁSTOJA
• w Jasnej Polanie
• miał wytknąć władcom niedoskonałości ich systemu
• poprzedzony podróżami Tołstoja po Europie – odwiedzał szkoły, notował
• ideał nauczyciela – łączy miłość do dzieci z zamiłowaniem do pracy
Szkoła dla dzieci chłopskich (1859-62)
– eksperyment na szeroką skalę
– Tołstoj sam przygotował podręczniki i wydawał czasopismo „Jasnaja polana” z suplementami dla nauczycieli
– koncepcję Tołstoj wyraził w swoich esejach (cywilizacja źle wpływa na dzieci, wieś powinno się zostawić samej sobie, jej nie potrzebna wiedza teoretyków) -> T. był przeciwnikiem postępu społecznego
– wizja procesu kształcenia:
• rozwijać naturalne, wrodzone skłonności do dobra i piękna
• nie należy dzieciom chłopskim narzucać kultury inteligenckiej
• literatura powinna być zrozumiała, zgodna z systemem chłopskim
• syntetyczny podręcznik do czytania, pisania, liczenia Bukwal (1872) – spodobał się też w innych szkołach
warunki dobrej edukacji:
• lekcje na miarę możliwości ucznia
• nieprzemęczanie umysłu
• niekaranie ucznia za niezrozumienie materiału
• uczeń nie powinien być zestresowany obecnością nauczycieli i kolegów
• poczucie bezpieczeństwa w miejscu nauki
• szkoła ma być twórcza, uczyć twórczości, nie odtwarzania
• wolność – nie ograniczać ucznia
13.11
20.11 ANTROPOLOGIA KULTURY ROSYJSKIEJ – 8
Василий Сухомлинский (1918-1970)
• ukraiński J. Pestalozzi (1746-1827) – twórca metody nauczania początkowego;
• prace ze szkoły w Pawłysz:
– „Павлышска средняя школа”
– ,,Сердце отдаю детям”
• moralne i intelektualne przystosowanie dziecka do życia;
• podejście humanistyczne – zwolennicy Makarenki go potępiali, donosy;
• czerpał także z Korczaka – „Jak kochać dziecko” wpłynęło na ,,Сердце…”;
TEZY SUCHOMLIŃSKIEGO:
1) szkoła ma budzić człowieczeństwo
2) rozwijać wszechstronność
3) wywoływać optymizm u dziecka (duma i radość z osiągnięć)
4) wychowanie przez dobroć
5) wychowanie przez piękno – elementy wychowania artystycznego
6) wychowanie słowem (literatura)
7) idea przyrody, jako źródła myśli, wrażeń dziecka (rozwija psychikę dziecka)
8) idea zbliżenia szkoły i rodziny
Dzięki temu powstanie społeczeństwo przyszłości – szlachetne, dobre, kulturalne. Szkoła komunistyczna może być bez kar.
System całościowy edukacja + wychowanie
