Samorząd można określić jako decydowanie przez grupę ludzi o własnych sprawach niezależne od nadrzędnej władzy. Pojęcie to jest bardzo szerokie i obejmuje zarówno samorząd terytorialny, jak i przeróżne samorządy funkcjonale, które istnieją przy różnych wspólnotach, które działają na wielu polach, np. samorządy korporacyjne, organizacji, szkolne, akademickie czy rolnicze. Działania każdego samorządu, bez względu na jego umiejscowienie, musi być oparte na prawie. Dlatego ważne zapoznanie się z przepisami, które warunkują taką działalność. Samorząd terytorialny, czyli dotyczący osób zamieszkujących jakieś terytorium jest w Polsce oparty na ustawach. Są to ustawy o samorządzie gminnym, powiatowym oraz wojewódzkim. W tych dokumentach zawarte są uregulowania, które wskazują nie tylko na właściwość terytorialną danego samorządu, ale też ustalają jego organy, sposób ich powoływania. Szczegółowo jest też wyjaśniona rola samorządów terytorialnych oraz ich zadania. Podstawową jednostką samorządu terytorialnego jest gmina. Tworzą ją ludzie, którzy zamieszkują na określonym terenie. Organem uchwałodawczym jest rada gminy, a wykonawczym wójt, burmistrz lub prezydent miasta. Nazwa organu wykonawczego zależy od wielkości i rodzaju gminy. Dla gmin wiejskich jest to wójt, gminami miejskimi i miejsko-wiejskimi rządzi burmistrz, a gminami miejskimi powyżej 100 tys. mieszkańców – prezydent miasta. Do pomocy władza wykonawcza ma urzędników, którzy pracują w urzędzie gminnym lub miejskim. Samorząd jest bardzo ważnym elementem w państwie, bo zajmuje się bezpośrednio mieszkańcami i dba o ich dobrostan. Prawo samorządowe bardzo szczegółowo określa zadania poszczególnych szczebli samorządowych. Obecna struktura samorządowa istnieje od 1 stycznia 1999 r. i jest efektem reformy przeprowadzonej przez ówczesny rząd.
